In gesprek met: Frouke Driesse-Dubbeldam

Frouke vertelt over hoe haar geloof door de jaren is veranderd, hoe ze de kerk ervaart en heeft ervaren, het werk van een preeklezer, en de confrontatie met COVID-19.

I: Dit is Hoorbaar Geloof de podcast van de gereformeerde kerk in Sliedrecht. Ik ben Job van Achterberg en vandaag is mijn gast Frouke Driesse Dubbeldam. Goedendag Frouke.

R: Hallo, Job.

I: Leuk dat je op de podcast wilt komen.

R: Ja.

I: Nou ja, we hebben elkaar een keer ontmoet bij een liturgiecursus die door de kerk werd georganiseerd en daar hebben we elkaar hier en daar wat gesproken. Wat bracht jou naar die cursus toe?

R: Ja, ik ging een beetje voor meer onderbouwing van de liturgie omdat ik nou preeklezer ben geworden en vorig jaar al ben voorgegaan als lector, als verbinder zeg maar van de dienst, voor bijzondere diensten. Dus ja, ik denk nou dat kan geen kwaad omdat eens […] vooral met andere mensen, het er weer eens over te hebben.

I: Ja.

R: Dus ik vond het op zich wel interessant.

I: Wat heb je ervan meegekregen?

R: Dat de liturgie belangrijk is in een eredienst maar dat het niet een star iets is, je kan er wel mee spelen.

I: Ja.

R: Nou, dat vind ik dan toch wel weer fijn om dat ook echt weer te ontdekken dat dat ook echt kan, want ik denk dat we ook wel in een tijd leven dat dat wel meer van ons gevraagd gaat worden.

I: Ja, zeker nu.

R: Ja.

I: Nu zitten we in zo’n enorme verandering die we geen van allen hadden kunnen verwachten.

R: Ja, precies.

I: Ja, want het is echt een soort dans die liturgie.

R: Ja.

I: Ook hoe het door de tijden veranderd is. Ik vond het zo interessant en ook de verschillen die er zijn en waar het allemaal zijn oorsprong heeft. Ja, ik vond het echt heel leuk om mee te maken.

R: Ja.

I: En je bent preeklezer en lector?

R: Ja.

I: Hoe is dat zo gekomen?

R: Even kijken, is vorig jaar, begin vorig jaar of zo werd ik gevraagd door Petra en toen dacht ik goh wat is dat leuk zeg om daarvoor gevraagd te worden. En ik werd er helemaal warm van van binnen, want mij vader is dat eigenlijk al heel lang heeft hij dat gedaan. En dat vonden we altijd wel leuk als pa weer eens in mocht vallen als de dominee niet op kwam dagen of er was iemand ziek, dan haalde hij uit zijn colbertjasje een voorbereide preek van een andere dominee.

I: Die had hij altijd bij zich?

R: Die had hij altijd bij zich, ja. Dus hij was altijd voorbereid.

I: Ja, ja.

R: En met nog andere mannen, die dat hadden dan, en dan was hij aan de beurt of hij was toevallig als enige aanwezig. En dat vond ik altijd zo […] ik denk zo dan moet je dan moet, dat moet je dan maar kunnen, want dan ga je daar staan en dan nou […] en hij deed dat een beetje speels. Hij zegt nou ik heb hier een liturgie, maar als iemand een verzoeknummer heeft, gaan we dat zingen.

I: Was dat bij onze kerk?

R: Ja, was bij onze kerk.

I: Oké.

R: Ja.

I: En jij werd gevraagd zei je door Petra om […]

R: Ja.

I: En waar was dat precies voor? Want ik kreeg twee termen van je preeklezer en lector.

R: Ja, nou preeklezer is inderdaad van als er een dienst uitvalt, of dat kan iemand die de preekroosters al maakt, die maakt dan vaak al een jaar, al ver van te voren delen ze ‘m in, vallen er toch diensten open. Voornamelijk zijn het avonddiensten en die moeten dan worden ingevuld door mensen buitenaf, of door mensen uit de gemeente die dat willen. Ja. En dan ben je echt, ben je eigenlijk gewoon voorganger, want je leidt de dienst en alles wat er gebeurt tijdens de dienst, nou dat moet je ook een beetje mee op kunnen vangen, een beetje mee kunnen spelen. Ja, je moet dingen in de gaten houden. Alleen ja je hoeft de preek dan niet zelf te maken.

I: Maar ook niet zelf uit te kiezen of mag je dat wel doen?

R: Ja, ik ga echt bewust op zoek naar preken van dominees die ik heel fijn vind om naar te luisteren, dus die zoek ik eigenlijk uit.

I: Het lijkt me vreselijk spannend.

R: Ja. Nou de eerste keer vond ik het ook wel heel spannend, maar ontzettend leuk om te doen, want je hebt even […] ik had toen een dominee, even kijken Mirjam Kollenstaart-Muis.

I: Oh, uit Ottoland.

R: Muis heet ze volgens mij achternaam. Ja, ja, Ottoland ja. En dan mail je van nou ik ben preeklezer dan en dan, heb je voor mij dan een preek die een beetje past in deze tijd van Pasen en zus en zo. Nou en dan krijg je drie preken, kies maar uit.

I: Oh, zo makkelijk gaat dat?

R: Zo makkelijk gaat dat. En dan weet ik een beetje van format wat de liturgie al is en dan ga ik de liederen erbij zoeken.

I: Ja.

R: En de schriftlezing heb je er al bij en de gebeden maak ik zelf, of ik kies ze uit en houd je ook weer rekening mee met ja wat gebeurt er in deze wereld vandaag de dag. En dit was natuurlijk ook echt coronatijd, dus dan houd je me ook wel een beetje kort. Je zingt natuurlijk niet […]

I: Ja, wel minder in ieder geval.

R: Veel minder. Als je een gewone dienst voorbereidt dan kun je gewoon echt lekker drie coupletten laten zingen, maar dan zing je ook echt met elkaar en dan […] ja dat geeft natuurlijk een ontzettend mooie ondersteuning van het geheel.

I: Ja. Ja, we zijn natuurlijk zo gewend dat vooral bij een volle kerk, als het bijvoorbeeld avondmaal is, dat je met z’n allen zo’n lied inzet. Ik moest er, toen ik voor het eerst naar de kerk ging, enorm aan wennen aan dat zingen, dat vond ik allemaal niks, maar op een gegeven moment is dat als je dan in een keer met zo’n allen begint dan, ja dan heeft dat toch wel iets.

R: Hm, hm.

I: En daarnaast werd je dan ook lector.

R: Ja.

I: Wat houdt dat in?

R: Van bijzondere diensten. De choral evensong, de Engelse hymne.

I: Ja.

R: In Engeland doen ze dat in de namiddag, dat heet daar zo, de choral evensong. Dat is echt wel heel liturgisch vaststaand, daar kun je eigenlijk niet aan tornen. Ook al voeren wij hem hier in Nederland, in onze kerk niet helemaal uit, want je moet heel veel staan. Als de schriftlezing wordt voorgelezen, moet eigenlijk iedereen gaan staan. In Engeland doen ze dat, maar bij ons doen ze dat niet. Ja, dat is gewoon heel mooi, omdat je […] dat doen wij met het Vocaal Alblasserdam Ensemble, Vocaal heet dat Alblasserdam. En die zingen dan meerstemmig hele oude Engelse hymnen. Die zijn echt al eeuwen oud en dat blijft gezongen worden. Nou, dat is prachtig.

I: Ja, dat kan ik me voorstellen.

R: Ja, een hele bijzondere sfeer heb je dan ook in de kerk. Het is ook net alsof je een stukje Engeland in je eigen kerk hebt. Dus ja heel ingetogen, heel melodieus, heel […] ja een soort verstilling is het.

I: En dat is dus vanuit de Anglicaanse traditie.

R: Ja.

I: Oké. Ik ben een keer naar een Anglicaanse dienst geweest en dat was dan weer, volgens mij was dat in Letland, daar zat de Anglicaanse kerk.

R: Ja.

I: Maar inderdaad daar zat heel veel melodie in. Dat was een heel andere manier van zo’n dienst mee te maken.

R: Ja.

I: Ik wilde je vragen of je gelovig opgevoed bent. Maar ja, ik hoorde je net over je vader praten en dan krijg ik toch wel de indruk.

R: Ja, mijn vader die heeft ons, ook met mijn moeder Coby natuurlijk, mij en mijn drie broers ja heel erg het voorgedragen, want zijn leven stond daar eigenlijk wel in het teken van.

I: En allemaal geboren en getogen in Sliedrecht?

R: Ja.

I: Dus ja jij ging van kinds af aan mee en […]

R: Ja.

I: Maar dan heb je ook veel zien veranderen in onze kerk?

R: Heel veel. En dan gingen we nog naar de zondagsschool. Dat was nog in het oude jeugdhonk. Jij weet waar Parkzicht staat?

I: Aan de Molendijk.

R: Nee, het Parkzicht waar ook de hoge Lijster is aangebouwd, misschien […] Parkzicht is het oude verzorgingscentrum wat nu verpleeghuis is.

I: Oké.

R: Nou, daartegenover heb je het park.

I: Ja.

R: Maar misschien dat je de korfbalvelden […]

I: Ja, die weet ik te zitten.

R: Nou, als je dan links hebt, heb je nu waar de tandartspraktijk zit en dokter Spaan en Thorbecke artsenpraktijk. Nou, daar stond het jeugdhonk, een houten gebouwtje met alleen maar gras eromheen en daar konden wij zondag ’s middags daar naar de zondagsschool want dat ging iedereen die naar de kerk ging. Of je nou streng gelovig was of niet, je ging naar de zondagsschool.

I: Oh, ik denk dat Gerard de Haan het hierover heeft gehad inderdaad nu je het zo vertelt.

R: Ja.

I: Ja, oké.

R: Ja. En daar werden ook de clubs gehouden. Dus ik ging ook naar de club. En daar groei je dan een beetje in mee zeg maar, ging je elk jaar mee op kampt. Tentenkamp, in het bos. In Beekse Bergen. Nee, Beekbergen is dat. Dat is natuurlijk een beetje bij de Veluwe.

I: Ja.

R: Ja. Het kinderkoor heb ik ook op gezeten, dat was onder leiding van Simon van Dalen was dat.

I: Dat is er niet meer heb ik het idee.

R: Nee, dat is al heel lang, ja dat is op een gegeven moment ook opgehouden te bestaan zeg maar. Ja.

I: En was het toen ook een grote gemeente van dat je je kunt herinneren?

R: Uit mijn herinnering wel. Ja. Ja veel meer gezinnen met kinderen, volle clubs, kampen waren altijd ook heel goed bezocht. Ja, dat weet ik nog wel. Ja.

I: Zijn er verder nog dingen waarvan je hebt van ja dat was vroeger anders, of is dat in de kerk veranderd wat een indruk op je heeft achtergelaten?

R: Dat is een geode vraag. Ik vind het eigenlijk altijd zo normaal geweest. Je groeit er in je mee, je blijft gewoon voortkabbelen zeg maar. Dus dan vallen dingen eigenlijk niet zo op. Kinderen aan het avondmaal was natuurlijk een hele grote ommezwaai. En ik vond dat eigenlijk al heel mooi dat dat kon.

I: Kinderen aan het avondmaal, oké.

R: Ja, kinderen aan het avondmaal.

I: Dus dat was vroeger ook niet.

R: Nee, dat was vroeger ook niet. Nee. Toen waren wij al volwassen hoor toen dat kwam. Ja.

I: Ja, het zijn van die dingen die natuurlijk een hoop discussie los maken en terwijl ja ik zie het nu als nieuwkomer, zie ik het toch als nou ja dat is wat het is en dat is waarschijnlijk altijd zo geweest. Dat was ook tijdens die liturgiecursus dat ik dat enorm tegenkwam van ja dat is niet zo, en daar zijn heel veel gesprekken over gehad.

R: Ja.

I: En ik merk het nu bijvoorbeeld van […] bijvoorbeeld dat kruis wat bij ons voorin in de kerk hangt, wat altijd naar links hangt, dat ik denk waarom hangt dat niet in het midden.

R: Ja.

I: Dat hangt er nu niet.

R: Nee.

I: En dan zit ik me af te vragen van komt dat weer terug. Waarom is dat nu weg? Is dat iets met het kerkjaar dat ik niet weet. Ik denk zal ik het Alexander vragen.

R: Ik zou het niet weten.

I: Ik weet het ook niet.

R: Misschien zijn ze het vergeten terug te hangen. Ik weet het niet. Maar dat hebben ze misschien weggehaald tijdens de 40 dagen tijd. Ik zit maar even wat te verzinnen hoor.

I: Ja, ik denk nou misschien heeft het iets met Hemelvaart of Pinksteren te maken.

R: Nee, ja dat kruis hoort daar gewoon te hangen natuurlijk eigenlijk. Ja.

I: Ja, volgens mij hing het er de vorige keer niet. Ik denk erg leeg.

R: Het is mij eigenlijk niet opgevallen, eigenlijk. Nou ja, de huiscatechisaties. Vroeger deed de dominee dat en toen ik zelf tiener was, ben ik ook al wel bij gemeenteleden, dat was toen ook helemaal nieuw, die gingen we catechisatie geven. Nou, dat was geweldig. Dan kwam je bij iemand thuis.

I: Ja.

R: Met een groep jongeren. En, nou daar kreeg je gewoon een bijbelonderricht maar dan op een hele andere manier dan het strakke versie met een boekje dat je dingen moest leren en in moest schrijven, dit was heel […]

I: Oh, dat moest je allemaal uit je hoofd leren, ja.

R: En dit was gewoon veel losser. Dat was eigenlijk een beetje de taal van de jongeren kwam toen al naar voren. Je kon ook gewoon over school spreken. Ja, dat was heel verbindend onderling.

I: Ja, ja, het was minder star.

R: Veel minder star.

I: En dat werd door ouderlingen of pastoraal werkers gedaan?

R: Nee hoor, dat waren gemeenteleden die, ja dat zal dan wel eerst door de kerkenraad gegaan zijn nog, die dat gewoon fijn vinden om te doen. Ja, ik zie nog mensen, ook nog vandaag de dag in onze kerk, dan denk ik van nou ik heb bij jou op catechisatie gezeten. Ik ben later ook huiscatechisatie gaan geven, gewoon ook omdat ik het zo belangrijk vond dat jongeren gewoon even een plek hebben waar ze een beetje kunnen hangen. Je zorgt voor een glaasje fris.

I: Ja.

R: En weet je, je mag gewoon alles zeggen wat je denkt. En ik ga dat niet veroordelen, ik ga dat niet heel erg sturen. Ik zeg gewoon wat ik geloof. En laten we het er dan eens over hebben van wat zoek jij dan, wat geloof jij dan, wat heb je meegekregen van huis uit.

I: Merkte je dat het gewaardeerd werd?

R: Ja.

I: Want ik weet niet hoe oud die jongeren waren?

R: Nou, dan ben je een jaar of 12 he. Je gaat naar het voortgezet onderwijs.

I: Ja, dan is er een hoop waar je mee worstelt.

R: Ja, tot je 16e wel, volg je nog steeds. Het is gelukkig nog steeds. Het is natuurlijk heel klein, twee groepjes heb je natuurlijk nog maar. Maar vroeger hadden we wel zes groepen huiscatechese.

I: Dus nu zijn het twee groepen? Ja, ik weet er eigenlijk te weinig van, want ik had het dominee dat het op het moment door de dominee wordt geleid.

R: Dat is de belijdeniscatechese denk ik.

I: Oh, dan ben ik daarmee in de war. Oké, ja. Juist. Oh nee, zie je ik weet er veel te weinig vanaf.

R: Nee hoor, geeft helemaal niks.

I: Maar daarvoor zitten we hier. Daarvoor zijn we in gesprek.

R: Ja.

I: Ik weet nog, toen wij met elkaar in gesprek waren bij de liturgiecursus. Ik kreeg heel erg de indruk dat je geloof echt heel veel voor je betekent. En ik was benieuwd of je daar wat meer over wilde vertellen.

R: Ja. Ja, het geloof dat […] ik kan mijzelf niet zonder geloof zien, ook al is mijn geloof niet meer hetzelfde als toen ik als enthousiaste puber heel enthousiast werd over de persoon van Jezus, want die ontdek je dan op een gegeven moment. En ik zat in de koffiebar Youth for Christ, dat was hier op de Stationsweg, Het Luik.

I: Aan de Stationsweg, oh tegenover Elektra.

R: Nee, verder. Je ziet nu nog een gedenkbord staan. Ter hoogte van de parkeerplaats, want het heeft toch […] daar hebben Joodse onderduikers gezeten.

I: Oh daar, bij de Bonkelaarplein?

R: Ja, en dan daarachter zeg maar.

I: Ja.

R: En daar staat nu een bord en daar fietsen we weleens langs en daar staat eigenlijk onze koffiebar. Dat heeft gewoon hele verschillende mooie verhalen met zich meegedragen en daar hebben we jaren in gezeten. En daar is echt mijn geloof enorm ja gegroeid zeg maar, omdat ik echt met leeftijdsgenoten voor andere jongeren geprobeerd heb het geloof te delen en te vieren. En ook gewoon weer, net zoals bij de thuiscatechese, een plekje te maken voor jongeren waar je gewoon lekker jezelf kan zijn, een muziekje erbij. Koffie, thee, wat lekkers. En dan maar gewoon heel de avond maar een beetje praten en bomen over alles dat vonden we geweldig. En dan af en toe eens een band uitnodigen.

I: Oh serieus?

R: Ja. En dan hadden we een zomerfeest, en dan hadden we dat in die grote voortuin hielden we dat.

I: Ja, hoe groot was deze groep dan, want dat […]

R: Dat was een grote groep. Dat was een groep uit, even kijken hoor, dat waren zeker wel acht of negen echtparen, want ja je trouwde dus bijna altijd met iemand uit de koffiebar.

I: Ook nog?

R: Bijna wel, iedereen vond daar wel een beetje zo zijn man of vrouw. Ja, erg leuk. Het bijzondere is dat je, ook al ga je trouwen en valt dat uiteindelijk uit elkaar want wij hebben eigenlijk de deur achter ons dicht getrokken, toen hield het ook op. De koffiebarformule was een beetje op z’n retour. De mensen zien wij nog steeds, want je maakt zo’n band met elkaar, dat is eigenlijk gewoon voor het leven. En ook al weet je dat de een is een heel andere kant opgegaan met zijn geloof, de ander staat een beetje stil of maakt niet uit, hebben mensen een stap gemaakt naar onze kerk, maar die zijn toen toch weer teruggegaan naar de Hervormde kerk. Zo zie je dat geloof is altijd in beweging. En ik denk zelf dat dat eigenlijk heel gezond is. Ik ben ook blij dat ik ook af en toe enorm in een dip kan zitten met mijn geloof. Dat ik denk van pff is dit het nou. Je hebt bijvoorbeeld deze tijd heb ik gewoon heel veel last van mezelf, ik vind het een hele lastige tijd deze coronatijd, omdat alles niet meer gaat zoals het gaan eigenlijk moet.

I: Ja.

R: Terwijl ik heel erg houd van improviseren. Nou dit is een tijd van improviseren.

I: Ja, je zou denken daar bloei je dan op, maar dat ervaar je niet zo.

R: Nee, ik ervaar het eigenlijk een soort van ja poeh dit is echt een leerschool voor me, van, ik moet hier ook gewoon, net als iedereen, gewoon elke dag mee dealen. En ik word er niet depressief van of zo maar een beetje opstandig. Een beetje zoiets van nou, ja dat ik denk van zo zo’n virus heeft dus gewoon de macht om alles een beetje plat te leggen. Gewoon heel je leven, en bij mij is dat nog helemaal niet zo indringend, want ik kan gewoon naar mijn werk. Ik kan gewoon naar buiten. Ik ben gezond. Nou dat. Ik zie mijn familie ook nog regelmatig. Ook mijn moeder. Ja, maar gewoon het feit dat dat is gebeurd, dat het zo, dat het kan.

I: Ja, dat je redelijk machteloos staat als het eenmaal […] als je ermee geconfronteerd wordt.

R: Ik heb er geen grip op, ik denk dat ik dat gewoon heel lastig vind. Ja.

I: Ja, nee dat herken ik wel. Wat het met mij deed is ik leerde […] ik kwam er zelf in om tegen dat ik de kerk zo enorm miste. Ik denk nou dan […] als iemand die misschien net anderhalf jaar naar de kerk gaat, denk ik oh dat is toch meer een deel van me geworden dan ik dacht, maar ik had ook zoiets van oké ik werk in de IT, ik krijg deze boel wel weer op de rit. Ik zorg wel dat die kerk de digitale sprong maakt. Maar je merkt dat is helemaal niet zo, want die kerk bestaat op een andere manier bij mensen en dat kun je niet zomaar vervangen door een digitaal middel.

R: Ja.

I: En zelfs al was het zo dat stel dat ik bij een serie eenzame ouderen laten we zeggen een tablet aan de gang kon krijgen, waarmee ze digitaal de kerk konden volgen en in gesprek konden blijven, dan nog steeds is er een drempel en je bent niet bij elkaar zoals je bij elkaar zou willen zijn. Nou, dat maakt dit zo moeilijk. Ook nu met die diensten. Het is allemaal fijn dat het digitaal is, maar ja ik begrijp wat je zegt, het is […]

R: Nou, het woord doen tegenover een lege kerk, is heel raar. Dan heb je alleen maar een ouderling en een diaken tegenover je. En de koster zit daar nog een beetje aan de zijkant.

I: En een camera die daar staat, ja.

R: Ja. Dus en dan, maar ja dan voelde ik gelukkig wel dat je toch kerk bent van Jezus Christus, omdat je weer er zitten gewoon heel veel broeders en zusters te kijken en te luisteren met een kaarsje aan.

I: Ja.

R: En die willen verbonden zijn, zich verbonden weten met God, maar ook gewoon met mij, gewoon met elkaar. Ja. Maar ik mis dat ook enorm, gewoon die samenhang, gewoon het logische van het elkaar ontmoeten, dat dat niet meer logisch is, dat we daar enorm over na moeten gaan denken. Ook de kerk die nu anders wordt ingericht.

I: Ja. Al die stoelen die zo gescheiden staan, ja.

R: Ja. Nou, dat is toch […] daar zijn wij niet voor gemaakt. Wij zijn als mensen toch ook wel geschapen vind ik juist om contact met elkaar te hebben.

I: Ja, vooral.

R: Vooral.

I: We zijn enorm […]

R: Want anders gaat het niet goed.

I: Ja.

R: Ja. Dus dat is voor mijzelf een leerschool. Ik ben heel benieuwd hoe ik erop terugkijk als we hier doorheen zijn, ja.

I: Dankbaar voor wat we weer hebben denk ik. Vooral dat.

R: Ja.

I: Ik denk dat de eerste, tenminste denk, weet ik wel zeker, dat de eerste kerkdiensten die we weer gaan hebben, heel emotioneel zullen zijn.

R: Ja, dat zou best kunnen, ja. Ja en je gaat mensen niet meer terug zien die tussentijds zijn overleden.

I: Ook nog eens, ja dat is zo, want we hebben er best wel een hoeveelheid vaarwel moeten zeggen.

R: Ja en daar zitten echt een aantal bekenden bij en dan denk ik he wat raar die zijn er straks gewoon niet meer. En dat is altijd zo vertrouwd geweest.

I: In een keer vijf in een week.

R: Ja, dat was toen heel veel. Ja.

I: Nou ja en ik […] Alexander had het daar ook wel zwaar mee, want die moest het anders gaan doen, het moest allemaal klein. Frans is een week geleden, of nou ja de tijd ontgaat me een beetje, een goede vriend overleden en dan moet je op afstand de dienst mee kijken.

R: Ja.

I: Je bent aan de ene kant ben je heel blij dat die dienst er is, maar het is niet hetzelfde. Maar ja vroeger, ik bedoel stel dat dit […] stel dat Covid 19, 15 jaar geleden was gebeurd dan hadden we niet deze middelen gehad om nog met elkaar in contact te blijven, dus het is heel wrang maar ja je werkt met de middelen die je hebt.

R: Ja. En dan weet ik ook wel van daar mag je ook gewoon blij mee zijn op dat moment, want dat is goed. En dan kun je ook wel weer door.

I: Ja.

R: Ja.

I: En nou mogen we als het goed is binnenkort weer met 100 mensen naar een kerk. Ja en wie dan?

R: Nou, ik kan me voorstellen dat ze gewoon het alfabet gaan volgen, want het is niet te doen.

I: Wel neutraal.

R: Ja, gewoon hop.

I: En als iemand die Van Achterberg heet, ben ik wel positief daarover.

R: Ik zit bij de eerste top 5 vooraan met de D. Oh ja, ik heb geen idee hoe ze dat doen, uit elke letter een paar mensen. Ja. Nou ja, dat komt wel goed.

I: Ja, ik denk dat we er wel iets mee doen, als we die mogelijkheid hebben om weer een bepaalde hoeveelheid mensen in de kerk te hebben bij een dienst dat we die wel gebruiken, want je zou zeggen nou ja het is eerlijker als dan niemand kan maar dat is ook weer zoiets, denk ik ja […]

R: Ja.

I: We hadden het net over je geloof en hoe dat veranderd is van je puberteit naar nu. Hoe vind je dat het nu […] je zegt af en toe vind je het moeilijk, kom je jezelf er enorm in tegen.

R: Nou ja, dat is natuurlijk wel gekomen omdat de wereld om mij heen ook gewoon enorm veranderd is. Er mag veel meer, vooral in relaties, de seksuele moraal is natuurlijk enorm veranderd. Ja een voorbeeld van ja vroeger hadden we echt zoiets van ja homoseksualiteit ja jongens dat kan gewoon echt niet, daar moeten mensen maar mee leren omgaan, maar dat kan niet. Maar ik verdiepte er mij niet in van waarom niet. En op een gegeven moment werd ik gewoon een beetje, sta je er gewoon voor omdat je collega’s hebt die homoseksueel zijn en ook gewoon een relatie hebben en daar gelukkig in zijn. Terwijl ik altijd een beetje het […] ja, zo’n cliché beeld van een homoseksueel die altijd de pretparken bezoekt, de clubs en de foute dingen doet, nou ja, weet je goed kan ik fout vinden, maar ja ik houd er niet zo van als die one night stands. Of je nou hetero bent of homoseksueel ik denk joh doe jezelf dat nou niet aan, want je doet jezelf en die ander ontzettend tekort. Want als jij op dat moment een seksuele relatie aangaat voor heel eventjes, ja weet je dat hoort wel bij elkaar vind ik: relatie en seksualiteit die daar is in ingebed zeg maar, omdat het dan veilig is. Maar ik ben nu wel zover, en ik merk ook gewoon dat ik daar ook wel een beetje blij van word en dat dat ook wel rust geeft, ik denk van ja ik geloof eigenlijk wel dat God elke relatie waardevol vindt als je elkaar daar ook in trouw blijft en waarom dan ook niet van iemand die homoseksueel is.

I: Dus, je kunt het op die manier een plek geven bedoel je? Dat je daardoor, voel je je er positiever over.

R: Ja, ook omdat ik zie dat een aantal relaties ook gewoon standhouden en nou mensen maken net zoveel mee als ik. Ja, weet je en dan denk ik ja waarom niet. Wie ben ik om dat te veroordelen. Ik weet gewoon niet God gaat het me nu echt niet vertellen waarom dat niet zou mogen. Optie van een relatie, een echte relatie aangaan met elkaar. Ja.

I: Ja, als die relatie gebaseerd is op liefde en vertrouwen ja dan zie ik zelf ook het probleem niet. Ik ken er ook stelletjes en ja nou ja ik kijk dan liever eerst naar mezelf wat ik beter kan doen, dan […] het is zo makkelijk om naar een ander te kijken en te denken van ja dat zou je misschien niet moeten doen. Ja, nou ja ik doe zelf ook dingen waarvan ik later denk jongen, Job dat had beter gekund. Als het een beetje meezit kunnen we, nou ja dat weet je natuurlijk niet totdat er een vaccin komt, maar laten we zeggen dat het ergens volgend jaar het weer redelijk teruggaat naar tussen aanhalingstekens normaal. Waar hoop je dan dat de kerk naartoe zal gaan? Hoe zal de kerk de toekomst in gaan wat jou betreft?

R: Ja, ik hoop dat we gewoon met vertrouwen, eigenlijk gewoon weer, ja gemeente van Jezus Christus kunnen zijn. Die 40 dagen tijd kalender die hebben we eigenlijk helemaal niet kunnen uitvoeren.

I: Nee, dat was zo jammer. In een keer […]

R: En daar stonden zoveel ontmoetingen in, wat je juist als gemeente onderling zo verbindt, buiten de zondagdienst om.

I: Ja, dat is zo.

R: En ik zou willen dat we dat gewoon misschien alweer eerder gaan inzetten, omdat we dan, ja nou ja, ik heb een soort van honger van goh ik zou best wel weer eens willen gaan koken voor mensen en uit de gemeente.

I: Ja.

R: En dan ook in de Voorhof dat we dat ook weer gaan oppakken, ook om gewoon weer een beetje aan elkaar te wennen misschien. En misschien komen er weer andere ideeën uit voort. Ik denk ja eigenlijk moeten we dat ook niet laten liggen want de tijd gaat verder. Ja.

I: Ja, ook bijvoorbeeld blijven we de handen schudden na afloop, want dat zou ook best wel wat […] dat we dat niet meer gewend zullen zijn. Ook al weten we, hoe zeg je dat, tussen aanhalingstekens weten we dan dat het weer kan, het zou me niet verbazen als we daar toch best wel wat schuchterig in zullen zijn, vooral de eerste keren van oh ja, we kunnen weer bij elkaar komen en we kunnen dat contact weer hebben.

R: Ja.

I: Ja, maar ook het eten samen vooral dat […]

R: Ja, vooral het ontmoeten en weer gewoon weer naar elkaar toe kunnen. Ja, dat je je ook weer […] meer die verbinding weer voelt, dat het weer zichtbaar wordt, en dat we ook weer meer zichtbaar zullen zijn. Ik denk dat er nu ook heel veel gebeurt, mensen doen veel […] burenhulp, of mensen eenzaam in de straat. Het zorgen voor mensen, even een praatje maken. Ja, ik denk dat we dat ja ook wel weer zullen gaan doen.

I: Ja, dat moet haast wel. Ik kan me ook helemaal Kerst niet voorstellen als je dan niet in de kerk zit, dat is […] nou ja wens ik ook geen van ons toe.

R: Nee.

I: In de tussentijd, nou ja wat het spandoek zegt: Houd moed, heb lief.

R: Ja, precies. Ja, helemaal mee eens.

I: Nou, Frouke ik vond het een heel fijn gesprek.

R: Nou, dank je wel.

I: Dank je wel.

R: Wederzijds.